Η κατάκτηση της Κρήτης από τους Οθωμανούς, που ολοκληρώθηκε με την Άλωση του Χάνδακα το 1669, διέκοψε βίαια την πολιτιστική και οικονομική άνθιση του νησιού που έγινε γνωστή ως «Κρητική Αναγέννηση». Ο τελευταίος φάρος του ελληνισμού έσβησε και το νησί υποτάχθηκε στην κοινή μοίρα του υπόλοιπου ελλαδικού χώρου. Οι ανθρώπινες απώλειες κατά τη διάρκεια του εικοσαετούς κρητικού πολέμου, η αποχώρηση των κατοίκων του Χάνδακα μετά την παράδοση προς την Ιταλία και τα Ιόνια Νησιά, οι αναγκαστικές μετακινήσεις των χριστιανικών πληθυσμών μακριά από τα αστικά κέντρα και οι αθρόοι εξισλαμισμοί διέλυσαν τον αστικό βίο και απομείωσαν δραματικά τον πληθυσμό.

Γράφει ο Εμμανουήλ Τζάνε Μπουνιαλής:

Αν μαζωχτούν οι Κρητικοί όλοι, δεν είναι, κρίνω

δέκα χιλιάδες ζωντανοί, ‘που τον καιρόν εκείνο∙

γιατί εσκοτωθήκασι, γιατί εσκλαβωθήκαν

στις χώρες οι κακότυχοι εδιαμοιραστήκαν

Ο Γάλλος περιηγητής Pitton de Tournefort, που επισκέφθηκε το Χάνδακα 30 μόλις χρόνια μετά την άλωση, τον χαρακτήρισε ως «λείψανο πόλεως». Το εμπόριο νεκρώθηκε και η οικονομία περιορίστηκε πλέον σε παραδοσιακές μορφές αγροτικής παραγωγής και κτηνοτροφίας. Η σκληρότητα των συνθηκών της ζωής, η επαχθής φορολογία και οι κοινωνικές καταπιέσεις, η ωμότητα των κατακτητών και οι πολυάριθμες περιπέτειες του ανυπότακτου κρητικού λαού ολοκληρώνουν την εικόνα της ζωής μετά το 1669. Την κατάσταση περιγράφει με τη γλαφυρή του πένα ο Βίκτωρας Ουγκώ το 1867:

«Τίνος ένεκεν εξανέστη η Κρήτη; Ο μεν θεός έπλασεν αυτήν κάλλιστον τόπον της οικουμένης, οι δε Τούρκοι την απέδειξαν τον αθλιέστατον. Διότι έχει προϊόντα αλλ' ουδέν εμπόριον, πόλεις αλλ' ουδεμίαν οδόν, κώμας αλλ' ουδεμίαν άτραπον, λιμένας αλλ' ουδένα ασφαλή όρμον, ποταμόν αλλ' ουδεμίαν γέφυραν, παίδας αλλ' ουδεμίαν σχολήν, δικιώματα αλλ' ουδένα νόμον, ήλιον, αλλ' ουδέν φως. Οι Τούρκοι φέρουσι την νύκτα ».